Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “İlişkilerde ortaya çıkan sorunların önemli bir kısmı, yanlış anlama, problem çözme yöntemi bilmemekten kaynaklanıyor. Duygusal mesafeden kaynaklanıyor. Duygusal mesafe giderildiği zaman sorun neyse bile oturulup rahat bir şekilde konuşulabilir. Aile içi ilişkilerde şiddetin en büyük nedeni, duygusal mesafenin açık olması.” sözlerini kullandı.
Tarhan, Milletlerarası Bayana Yönelik Şiddetle Gayret Günü’ne ait yaptığı açıklamada, şiddetin olmadığı bir dünyanın insanın biyolojik ve ruhsal tabiatına alışılmamış olması nedeniyle mümkün olmadığını belirtti.
İnsanda iki temel dürtünün olduğuna dikkati çeken Tarhan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Biri cinsellik başkası de saldırganlık dürtüleri. Dürtüyü denetim etmeyi öğrenmesi, insanın uygarlaşması ile ilgili. Uygarlaşma düzeyi arttıkça bu dürtüleri denetim etme maharetleri de artıyor. Gelişmemiş ve gelişmiş topluluğa dair en büyük özellik cinsel dürtü denetimi ya da saldırganlık dürtü denetimini sağlamayla ilgili oluyor. Hak arama ve sorun çözmede şiddet yerine sözel olarak kendini tabir etmek ve hakkını aramayı başarmak mümkün oluyor. Cinsel dürtüler de denetim altına alınması gereken, cinsellik adabına nazaran yaşanması gereken durumlar. Ancak insanlığın gidişinde her iki mevzuda da maalesef azalma yerine artışlar gözlemleniyor.”
Tarhan, modernleşmenin artmasına karşın medenileşmenin buna paralel artmadığına dikkati çekerek, “Şiddetin arttığı bir yerde uygarlıktan bahsedilemez. Yani insan modernleşebiliyor ama hiç uygar olmuyor. Bayan hakları, bayana ve çocuğa yönelik şiddet konusunda da maalesef benzeri durum kelam konusu. Çocuğa yönelik şiddetle ilgili birçok yasa 1960’tan sonra çıktı ama birçok önlemler de ondan sonra alındı.” ifadelerini kullandı.
Kadına yönelik şiddetin pek çok türü olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, bunları fiziksel şiddet, cinsel şiddet, ekonomik şiddet, psikolojik ya da duygusal şiddet olarak sıraladı.
Tarhan, şiddetin önlenmesine ilişkin yasaların çıkarılmasına rağmen şiddetin yine de önlenemediğine işaret ederek, Türkiye’de 2012’de bir yasa çıkmasına karşın kadına yönelik şiddet olaylarında artış olduğunu bildirdi.
Prof. Dr. Tarhan, “2008 yılında istatistiklere göre bir senede kadına yönelik şiddette ölüm sayısı 86 olurken 2020’de 436 oluyor. Yani beş misli artmış bayana yönelik şiddet. Yani demek ki şu anda yasal düzenleme bunu çözmüyor. Sorunu yasal yollarla düzeltmeye çalışmak sorunun negatif tahlilidir.” değerlendirmesinde bulundu.
“Şiddeti önlemekle ilgili önlem alınmalı”
Kadına yönelik şiddetin önlenmesinde problem odaklı olmayan çözümler de olduğunu kaydeden Tarhan, “Bu mevzuda kesinlikle hami ruh sıhhati çalışmaları yapılmalı, rehabilitasyon çalışmaları yapılmalı. Birincil muhafaza denilen, şiddeti önlemekle ilgili önlem alınmalı. Risk kümelerine yönelik uygulanan ikincil muhafaza var. Bu risk kümelerinde konuttan uzaklaştırma vermek yerine rehabilitasyon süreçleri uygulanabilir. Cürüm işleyen kişiyi hapishanede tutmak yerine rehabilitasyon merkezinde tutmak faydalı olabilir.” ifadelerini kullandı.
Tarhan, evlilik ilişkilerinde en önemli şeyin huzurlu bir ortam olduğunu aktararak, şunları kaydetti:
“Evliliğin ve meskenin sıcak ortam olması gerekiyor. Daha evvel evliliğe sevgi yuvası diyorduk, artık inanç yuvası diyoruz. Zira itimadın oluşması için herkesin kendini ilişkin hissetmesi lazım. İlişkin hissetmezse ortam gergin olur, şiddet olayları olur. İnsan kendini inançta hissederse çabucak konutuna gelir. Kimi konutlarda kapıdan girerken bu türlü akşam sendromu vardır. Akşam sendromunda erkek kapıdan girerken eşi çabucak başlar söylenmeye: ‘Bıktım senden iki tane çocuk var. Bugün şöyle oldu böyle oldu’ diye daima söylenir. Esasen konuta yorgun gelen adam da söylenmeye başlar. Akşam sendromu dediğimiz durumda iki taraf da gergindir. Bunlara dikkat etmek gerekiyor. Bu türlü durumlarda iki tarafın da yapacağı çok kolay bir şey var: Sevgi dolu bir bakış, bir tebessüm, birkaç tane hoş kelam ve sıcak bir dokunuş. Bu kadar kolay.”
İlişkide bu prosedür kullanıldığı vakit şiddetin yüzde 50’sinin ortadan kalktığını vurgulayan Tarhan, “İlişkilerde ortaya çıkan sorunların önemli bir kısmı, yanlış anlama, problem çözme yöntemi bilmemekten kaynaklanıyor. Duygusal mesafeden kaynaklanıyor. Duygusal mesafe giderildiği zaman sorun neyse bile oturulup rahat bir şekilde konuşulabilir. Aile içi ilişkilerde şiddetin en büyük nedeni, duygusal mesafenin açık olması.” değerlendirmesinde bulundu.
Prof. Dr. Tarhan, Birleşmiş Millletler’in 25 Kasım’ı Memleketler arası Bayana Yönelik Şiddetle Çaba Günü olarak ilan etmesinin hoş ve olumlu olduğunu belirterek, şunları kaydetti:
“Bu gayretlerde tek gerçek yoktur. Kültürel farklılıklara nazaran gayret gerekir. Bayana yönelik şiddete yalnızca cezalandırma yoluyla tahlil düşünmek burada total bir tahlildir. Boşanmalar çok arttı. Kanunun uç formda uygulandığı ülkelerde beşerler evlenmekten korkmaya başladı ve artık birlikte yaşama başladı.
Kuzey Avrupa ülkelerinde yüzde 59, İzlanda’da yüzde 69, Fransa’da yüzde 56 civarında evlilik dışı çocuk dünyaya geliyor. Türkiye’de evlilik dışı doğan çocuk oranı yüzde 12,9. Şayet bu türlü giderse 20 sene sonra onlar üzere olacağız. Evlilikte şiddet var. Şiddetten kaçarak evlenmemeyi seçmek var. Bu nedenle aile içi şiddette sorun çözme ve hak arama usulü olarak konuşarak, ikna ederek, inandırma ve sevdirmeyle problemlerin çözülmesine çalışılmalı.”
